Make Sunsets adlı küçük bir çevre girişimi, büyüyen bir iklim kriziyle mücadele etmek ve gezegeni soğutmak amacıyla stratosfere kükürt dioksit parçacıkları enjekte etmeye başladı.
Genellikle "Güneş jeomühendisliği" diye anılan bu yöntem bilim çevrelerinde uzun süredir tartışılıyor.
Söz konusu fikir ilk kez 1989'da Harvard Üniversitesi'nde görev alan Prof. David Keith tarafından incelenmişti. O zamandan beri zaman zaman dile getirilse de birçok uzman bu fikre şüpheyle yaklaşıyor. Zira uzmanlar hangi gaz ve partiküllerin kullanılması gerektiğinde de hemfikir değil.
Ayrıca fikrin işe yarayıp yaramayacağı veya istenmeyen sonuçlara yol açıp açmayacağı da bilinmiyor. Fikrin destekçileri ise dünyanın hızla iklim felaketine doğru hızla yol aldığını ve her türlü yöntemi denemek gerektiğini savunuyor.
MIT Technology Review'a göre Make Sunsets, uzun süredir tartışılan bu yöntemi ilk kez hayata geçirmeye teşebbüs eden kurum oldu.
Şirketin CEO'su ve kurucusu Luke Iseman, "Bence asıl denememek ahlaki açıdan yanlış" diye konuştu. Iseman, deneyi "ellerinden geldiğince hızlı ve güvenli bir şekilde yürüttüklerini" ekledi.
Bu arada şirket, Ocak ayı boyunca Meksika'dan gökyüzüne balon salmaya devam etmeyi planlıyor.
Şirketin CEO'su ve kurucusu Luke Iseman geçen yıl Meksika'daki Baja California üzerinde kükürt dioksitle dolu altı fitlik helyum balonları saldı. Amaç, balonların yüksek irtifalarda kükürt dioksit partikülleri salmasını ve Güneş'in ısıtma ışınlarını uzaya geri yansıtmasını sağlamaktı.
Make Sunsets, önceki jeomühendislik çabalarına yönelik pek çok eleştiri ve kargaşaya rağmen hızla ilerliyor. Birincisi, eleştirmenlerin hemen işaret ettiği gibi, fikrin işe yarayıp yaramayacağını veya istenmeyen sonuçlara yol açıp açmayacağını bile bilmiyoruz.
Pek çok eleştirmenine rağmen, jeomühendislik fikri son zamanlarda oldukça ivme kazandı.
BM destekli bilim insanlarından oluşan bir ekip, ozona zarar veren kimyasalları düzenleyen ve güneş jeomühendisliği kavramına adanmış bütün bir bölümü içeren, Montreal Protokolü adlı dönüm noktası niteliğindeki 1989 anlaşmasının ilerlemesini ayrıntılarıyla anlatan bir rapor yayınladı.
Kısacası, bilim insanlarının ezici çoğunluğu, Güneş'in ışınlarını engellemek için atmosfere bol miktarda kükürt dioksit göndermeye başlamadan önce daha fazla araştırma yapılması gerektiği konusunda hemfikir.
Şüpheci olmak için başka pek çok neden var. Örneğin, güneş jeomühendisliği çabalarının dünyanın tüm bölgelerini etkileyebileceği ve dolayısıyla jeopolitik sınırları tamamen göz ardı edebileceği gerçeği var.
Montreal Protokolü'ndeki bir grafik, küresel yüzey sıcaklığının sınırlı veya sıfır önlemle önemli ölçüde artabileceğini gösteriyor. Grafiğe göre stratosfere aerosol enjekte etmek bu artışı önemli ölçüde dengeleyebilir.
Bu arada Iseman, bu ay Meksika'dan daha fazla balon salmayı planladığını söyleyerek, güneş jeomühendisliğinin etkilerine ilişkin belirsizlikler ve bilimsel fikir birliği eksikliğinden vazgeçmiyor.
Verdiği demeçte, önümüzdeki 20 yılı "yapabildiğim kadar güvenli bir şekilde" yayınlayarak geçirmeyi planladığını söyledi. Ve garip bir şekilde, teknik olarak da herhangi bir kuralı çiğnemiyor. Yakın tarihli bir görüş yazısının işaret ettiği gibi, "özel bir şirketin jeomühendislik ile uğraşmasını önleyecek hiçbir yasa veya anlaşma yoktur.
Güneş jeomühendisliği araştırmalarına ekim ayında Beyaz Saray’da dahil olmuştu. Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politika Ofisi'nin, 5 yıllık bir araştırma projesini koordine edeceği bildirilmişti.
Güneş'ten gelen ışığın bir kısmını engelleme fikri 2020'de Güney Afrikalı bilim insanlarının yürüttüğü bir araştırmayla da gündeme gelmişti.
Cape Town Üniversitesi'nde görevli bilim insanları, kentin üzerindeki atmosfere büyük miktarda kükürt dioksit gazı salmayı ve Güneş'i kalıcı olarak "karartarak" su kaynaklarını korumayı amaçladıkları bir plan hazırlamıştı.
Bu planın su kıtlığı riskini 2100'den önce yüzde 90 oranında azaltacağı ifade edilmişti. Ancak birçok uzman bu fikre karşı çıkmıştı. Kükürt dioksit tekniğinin çevre ve insan sağlığı üzerinde zararlı etkileri olabileceği belirtilmişti.
Kaynak: https://futurism.com/startup-releasing-chemicals-dim-sun
Comentários