Kızıl gezegenin iç kısımlarını dört yıl boyunca izleyen NASA'nın InSight iniş aracı kullanılarak elde edilen sismik verilere göre, Mars'ın merkezi, şaşırtıcı derecede büyük miktarlarda kükürt ve oksijenin karıştığı bir sıvı demir alaşımıdır.
Maryland Üniversitesi'nden jeolog Vedran Lekiç , "1906'da, bilim insanları ilk olarak depremlerden gelen sismik dalgaların, içinden geçerek, nasıl etkilendiğini gözlemleyerek Dünya'nın çekirdeğini keşfettiler." diyor.
"Yüz yılı aşkın bir süre sonra, sismik dalgalar hakkındaki bilgimizi Mars'a uyguluyoruz. InSight ile nihayet Mars'ın merkezinde ne olduğunu ve Mars'ı Dünya'dan bu kadar benzer ama farklı kılan şeyin ne olduğunu keşfediyoruz."
Depremler, yanlızca herhangi bir nesnede dahili aktiviteyi ima eden gümbürtüler değildir. Artık onları bir tür akustik röntgen olarak kullanacak teknolojiye sahibiz. Sessizliğe dönmeden önce gezegenler, ayın veya yıldızın içinde zıplayarak, kaynak noktalarından dışarıya doğru yayılırlar. Ancak belirli materyallerde seyahat etme ve yansıtma biçimleri, bilim insanlarının bu cisimlerin iç kompozisyonlarının haritalarını oluşturmasına olanak tanır.
InSight, Mars'ın içini gözlemlediği nispeten kısa süre boyunca yüzlerce Mars depremi saptadı ve bize Mars'ın içi hakkında ayrıntılı bilgi verdi. Bilim insanları bundan yola çıkarak, Mars'ın bağırsaklarının ilk ayrıntılı haritasını derleyebildiler ve Mars'ın iç faaliyetinin durumu hakkında daha fazla şey öğrenebildiler.
Spoiler: İçerisi düşündüğümüz kadar ölü değil .
Mars çekirdeği araştırılmadı, ancak 2021'de InSight, gezegenin karşı tarafında iki muazzam olayı kaydetti: İniş aracının tespit ettiği her şeyden daha büyük dev bir Mars depremi ve Mars'ı sarsan bir göktaşı çarpması.
Bu olaylar gezegenin uzak tarafında olduğu için, iniş aracı farklı dalgaları analiz edebildi -Mars'ın etrafında dolaşanlar ve içinden geçenler, bize Mars çekirdeğinden geçtiğini bildiğimiz ilk sismik dalgaları verdi.
Sismik dalgaların Mars çekirdeği boyunca kat ettiği yola ilişkin izlenim (NASA/JPL ve Nicholas Schmerr)
Bu dalgalar, içinden geçtikleri farklı malzemelerin yoğunluğunu ve sıkıştırılabilirliğini ortaya çıkararak, İngiltere'deki Bristol Üniversitesi'nden gezegen bilimci Jessica Irving liderliğindeki bir ekibin Mars çekirdeğinin neyden yapıldığını anlamasına olanak tanıyor.
Ve işte ilginç olan yer burası. Sıvı bir dış çekirdek, katı bir iç çekirdek ve ardından daha da yoğun bir iç çekirdek gibi görünen Dünya'nın çekirdeğinin aksine, Mars'ın çekirdeği baştan sona yumuşacık bir sıvı gibi görünüyor.
Ve Mars, iç çekirdek yoluyla karıştırılmış gerçekten yüksek oranda daha hafif elementlere sahiptir. Ağırlığının yaklaşık beşte biri, daha az miktarda oksijen, karbon ve hidrojen ile ağırlıklı olarak kükürt olan bu elementlerden oluşur.
Bu, çekirdeğin Dünya'nın çekirdeğinden daha az yoğun ve daha fazla sıkıştırılabilir olduğu anlamına gelir; bu da bilim insanlarının iki gezegen arasındaki farkları daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Mars'ın küresel bir manyetik alana sahip olmadığını uzun zamandır biliyoruz. Dünya'da manyetik alan, atmosferin ve suyun uzaya sızmasını önlemeye yardımcı olur. Bu (Jeodinamo), Dünya'nın çekirdeğinde üretilir. Isı iç çekirdekten dış çekirdeğe doğru hareket eder, bu da gezegenin dönüşünün etkisi altında kalıplara dönüşen dolaşım akımları üretir. Bu, manyetik alanı oluşturur ve korur.
Bilim insanlarının Mars çekirdeğini simüle ettiği önceki araştırmalar, Mars'ın çekirdeğindeki daha hafif elementlerin varlığının, dinamosunu ve manyetik alanını öldürmede önemli bir rol oynayabileceğini öne sürdü. Şimdi, Mars'ın tarihinin daha doğru bir şekilde yeniden oluşturabilmesi için orada gerçekte ne olduğuna dair ayrıntılı bilgilere sahibiz.
Lekiç , "Bazı yönlerden bulmaca gibi. Örneğin, Mars'ın çekirdeğinde küçük hidrojen izleri var. Bu, hidrojenin orada olmasına izin veren belirli koşulların olması gerektiği anlamına gelir ve Mars'ın nasıl bir gezegene dönüştüğünü anlamak için bu koşulları anlamamız gerekir." diyor.
Bu bilgi, Güneş Sistemi dışında yaşam arama yeteneğimizi geliştirmemize yardımcı olabilir. Mars ve Dünya birçok yönden benzerdir; nasıl ve neden farklı olduklarını araştırmak, bilim insanlarının hangi dünya dışı dünyaların yaşama ev sahipliği yapma olasılığını daraltmasına yardımcı olabilir. Ve bize, aynı yıldızın etrafındaki benzer malzemelerden bile gezegenlerin farklı şekillerde oluştuğu, büyüdüğü ve zaman içinde değiştiği hakkında daha fazla şey öğretebilir.
Irving, "Bu, mineral fizikçilerinden alınan yeni sonuçlar ve gezegen içlerinin zaman içinde nasıl değiştiğini simüle eden ekip üyelerinin içgörüleriyle birlikte Dünya'da geliştirilmiş en son teknoloji sismolojik teknikleri içeren büyük bir çabaydı." diyor.
"Ancak çalışma meyvesini verdi ve artık Mars çekirdeğinin içinde neler olup bittiği hakkında çok daha fazla şey biliyoruz."
Kaynak: https://www.sciencealert.com/in-an-incredible-first-scientists-have-discovered-whats-at-the-core-of-mars
Comments