Uzaydaki büyük bir nesnenin yerçekimi, daha küçük bir nesnenin dönmesini engelleyebilir, bu duruma gelgit kilitleme (yerçekimi kilitleme) adı verilir. Kaliforniya Üniversitesi Riverside (UCR) astrofizikçisi, bu kilitlenmeyi önlediği için atmosferin Venüs'ün yanı sıra diğer gezegenlerin çalışmalarında daha belirgin bir faktör olması gerektiğini savunuyor.
Venüs’ün hızlı hareket eden atmosferi olmasaydı, muhtemelen dönmeyecekti. Bunun yerine, Venüs her zaman Güneş'e, ayın aynı tarafının her zaman Dünya'ya bakacak şekilde sabitlenecekti.
UCR astrofizikçisi ve başyazarı Stephen Kane, ”Atmosferi, katı gezegenle en az etkileşime sahip bir gezegenin üstünde, neredeyse ayrı bir katman olarak düşünüyoruz" dedi.
Venüs, diğer gezegenlerden daha parlaktır. Bu durum Dünya’ya yakın olması ve yüksek yansıma özelliği olan bulutlar ile kaplı olmasından kaynaklanır. Kalın bir atmosfere sahip olan Venüs, Güneş ışığının %76’sını geri yansıtır.
Güneş etrafındaki dönme hızı kendi etrafında dönme hızından daha fazladır (bir yılı, bir gününden daha uzun olması). Güneş etrafında dönme süresi 224 gün, kendi ekseni etrafında dönme süresi 243 gündür.
Ayrıca, diğer gezegenlerin dönüşü saat yönünde olurken, Venüs tam aksine saatin tersi yönünde ve oldukça yavaş bir şekilde dönmektedir. Çıplak gözle görülebiliyor olmasına rağmen yüzeyinin incelenmesi mümkün değildir. Bunun nedeni de çok yoğun bir atmosfere sahip olmasıdır. % 93 oranında Karbondioksit, % 2 oranında Azot ve az miktarda değişik gazlardan oluşan atmosferi,
Venüs’e, 1961 yılından itibaren gönderilen Uzay Sondaları sayesinde, yüzeyinin % 90 haritası çıkarılmıştır. Elde edilen veriler, Venüs’ün volkanik bir dünya olduğunu göstermektedir. Bu gezegenin yüzeyi radar ile görüldüğü kadarı ile tepelik, dağlık olup kraterler vardır.
Venüs Gezegeninin dikkate değer bir manyetik alanı bulunmamaktadır, ancak iyonosfer ile Güneş rüzgarı, bir şok dalgası oluşturacak şekilde etkileşmektedir. Venüs atmosferinde, hidrojen bulunmaktadır ve izotop dağılımına dayanılarak bu hidrojenin Güneş kaynaklı olduğu saptanmıştır. Atmosferinde düşük oranda hidroklorik asit, hidroflorik asit, iyot ve brom bulunmaktadır.
Venüs'ün bir kez dönmesi 243 Dünya günü sürer, ancak atmosferi gezegeni her dört günde bir dolaşır. Son derece hızlı rüzgarlar, atmosferin dolaştıkça gezegenin yüzeyi boyunca sürüklenmesine, dönüşünü yavaşlatmasına ve aynı zamanda Güneş'in yerçekiminin tutuşunu gevşetmesine neden olur.
Venüs'teki sıcaklık 467 santigrat dereceye kadar ulaşır. Bu sıcaklık, kurşunu eritecek kadar yüksektir. Venüs atmosferi aynı zamanda Güneş enerjisinin gezegenden ayrılmasını engelleyerek yüzeyinde soğutma veya sıvı suyun oluşmasını engeller, kaçak sera etkisi olarak bilinen bir durumdur.
Kısmen gelgitle kilitlenmenin bu kaçak sera durumuna katkıda bulunup bulunmadığı belli değil, sonuçta bildiğimiz gibi bir gezegeni yaşam tarafından yaşanmaz hale getiren bir durum.
Venüs'ü anlamak için sadece bu konuda netlik kazanmak değil, gelecekteki NASA misyonları için hedef alınması muhtemel dış gezegenleri incelemek de önemlidir.
Yakın zamanda fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu ile gözlemlenmesi muhtemel gezegenlerin çoğu Venüs'ün Güneş'e olduğundan bile daha yakın. Bu nedenle, düzenli olarak kilitlenmeleri de muhtemeldir.
İnsanlar hiçbir zaman dış gezegenleri şahsen ziyaret edemeyebileceğinden, bilgisayar modellerinin gelgit kilitlemesinin etkilerini hesaba kattığından emin olmak çok önemlidir. Kane,” Venüs, bu modelleri düzeltmek için fırsatımızdır, böylece diğer yıldızların etrafındaki gezegenlerin yüzey ortamlarını doğru bir şekilde anlayabiliriz " dedi.
Dünya'nın en yakın gezegen komşusu Venüs'te kaçak bir sera durumuna katkıda bulunan faktörler hakkında netlik kazanmak, bir gün Dünya'nın iklimine ne olabileceğine dair modellerin geliştirilmesine de yardımcı olabilir.
Kane,” Nihayetinde Venüs'ü incelemedeki motivasyonum Dünya'yı daha iyi anlamaktır " dedi.
Referans: Stephen R. Kane, 22 Nisan 2022, Doğa Astronomisi tarafından” Gelgit kilitli Dünya büyüklüğünde bir gezegenin atmosferik dinamikleri".
DOI: 10.1038 / s41550-022-01626-x
https://scitechdaily.com/why-venus-rotates-slowly-despite-suns-powerful-gravitational-pull/
Comments